Ik merk in de praktijk dat als een journalist belt met een informatievraag of een Woo-verzoek indient, dat dan de behandeling soms anders is dan als een burger dat indient.
Voorbeelden:
Burger moet een Woo-verzoek indienen terwijl journalist de informatie na vraag toegezonden krijgt,
Woo-verzoek lijkt doortastender opgepakt te worden.
Journalist is geen beschermd beroep.
Daarom de vraag: wat zijn de formele (afgesproken) verschillen in behandeling tussen burgers en journalisten, en wat zijn informele verschillen die jullie tegenkomen?
journalisten en andere ‘social watchdogs’ hebben op grond van artikel 10 EVRM een mensenrecht op het verkrijgen van informatie, dat betekent in de praktijk dat er in hun geval een diepgaandere toetsing moet plaatsvinden of het maatschappelijk belang bij de informatie mag wijken voor andere belangen,
journalisten horen tot de groepen die in overleg met de overheid gebruik kunnen maken van het recht op vertrouwelijke inzage in documenten, zonder dat deze formeel openbaar worden gemaakt,
De in de vraag genoemde aanleiding houdt echter meer verband met de informele verschillen, bijvoorbeeld de volgende:
een journalist kan contact opnemen met persvoorlichters en woordvoerders, die ervoor kunnen kiezen om documenten rechtstreeks te verstrekken.
in het verlengde daarvan: overheden kunnen er een belang bij hebben dat journalisten over bepaalde informatie beschikken die hen welgevallig is.
ook is de kans dat een onzorgvuldige behandeling van een Woo-verzoek zelf tot journalistieke aandacht leidt groter dan bij Woo-verzoeken door journalisten.
Oorspronkelijk geen vraag, maar gezien de grote verschillen: hoe beoordeelt men wie een journalist is?
Iedereen kan lid worden van de NVJ en er is verder geen register (wat ook beter is gezien problemen in Hongarije of Rusland). Ik zie steeds meer (oud)journalisten met enorme staat van dienst zelf een publicatie beginnen, maar is weer lastig te beoordelen voor mij of het dan journalistiek is of niet.
De kern van die beoordeling is blijkens een arrest van het EHRM (Straatsburg) de vraag met welk doel iemand informatie opvraagt. Iemand die informatie opvroeg voor diens eigen memoires, zonder dat duidelijk was of het doel was deze voor eenieder toegankelijk te publiceren, kwalificeerde niet als ‘social watchdog’.
Of iemand journalist is (iets specifiekere categorie dan social watchdog) zal eveneens breed geinterpreteerd moeten worden. Wederom zal centraal staan of iemand beroepsmatig publiceert op een wijze die toegankelijk is voor het publiek. Zelf publiceren kan daar ook onder vallen.