Geen enkel contact over Woo-verzoek

Ha allemaal,

Ik heb half september een Woo-verzoek ingediend bij een ministerie. Op 25 september ontving ik een ontvangstbevestiging met verdaging.

Nav. dit bericht heb ik via de mail gevraagd om telefonisch contact. Onder meer omdat er geen onderbouwing was voor de verdaging. Op dat verzoek is na herhaaldelijke mails geen respons gekomen.

In oktober heb ik daarom een ingebrekestelling gestuurd. Ook daar heb ik geen reactie op gekregen. Via het algemene Woo-contactnummer van het ministerie heb ik daarnaast nog tweemaals geprobeerd contact te zoeken. Ook daar kwam geen reactie op.

Alle termijnen zijn inmiddels verlopen, dus ik ben een beetje zoekende naar wat ik nu het best kan doen. Ik weet dat ik naar de rechter kan, maar het liefst wil ik gewoon zo snel mogelijk de documenten.

Hi Nina, wat leuk dat je ons gevonden hebt en je heb aangemeld. We zullen je vraag zo goed en volledig mogelijk beantwoorden, maar laat het vooral weten als ons antwoord vervolgvragen oproept.

Allereerst, wat goed dat je contact met het ministerie hebt gezocht toen je vragen had naar aanleiding van de verdaging.

Als je vervolgens ook na de verdaging nog geen besluit (en al helemaal als je ook geen andere reactie/verklaring voor het uitblijven van een besluit) hebt ontvangen, is het sturen van een ingebrekestelling inderdaad de volgende stap.

Ingebrekestelling sturen: termijn van twee weken geven

Een ingebrekestelling is een mail/brief waarmee je het bestuursorgaan de laatste kans geeft om de wet na te leven, voordat je naar de rechter stapt. Je legt uit dat je een Woo-verzoek hebt ingediend op datum xx, maar dat je – zes weken later – nog geen reactie hebt ontvangen. Je schrijft dat de termijn dus is verstreken en dat je het bestuursorgaan in gebreke stelt. En je verzoekt het bestuursorgaan alsnog een besluit te nemen. Hiervoor geef je ze twee weken de tijd. Vermeld in deze brief ook weer de datum. Houd er rekening mee dat sommige overheidsinstanties alleen papieren ingebrekestellingen in behandeling nemen.

Even eerst dus twee checks:

  1. Heb je de ingebrekestelling per mail gestuurd? En is (het enige bericht namelijk) de ontvangstbevestiging en de verdaging door het bestuursorgaan ook per mail aan jou gestuurd? Dan weet je zeker dat de correspondentie en dus ook het sturen van de ingebrekestelling per mail prima kon.`
  2. Heb je het bestuursorgaan een termijn van twee weken gegeven?

Dan, inderdaad naar het lijkt voor jou de volgende stap: een beroep niet (tijdig) beslissen bij de bestuursrechter.

‘Beroep niet (tijdig) beslissen’ bij de bestuursrechter

Het is geen wondermiddel, maar wel het enige drukmiddel dat we als verzoekers hebben. Wat je terecht al schrijft: je wil gewoon zo snel mogelijk de documenten. Maar als het bestuursorgaan niet reageert en niks uit zichzelf aan jou communiceert, dan zit er niks anders op.

Je kunt deze beroepsprocedure online starten. Dat doe je hier op de website van De Rechtspraak met het Beroepschriftformulier rechtbank. Hiervoor heb je wel een DigiD nodig. Als je dat niet wilt, kun je natuurlijk ook een papieren brief sturen naar de rechtbank van jouw woonplaats. De website leidt je door een online formulier. In een tekstveld kun je beschrijven waar het om gaat.

Welke rechter?

Je moet ook kiezen bij welke rechtbank je moet zijn. In jouw geval loopt je verzoek bij ministerie. Kies dan voor de rechtbank van jouw woon- of vestigingsplaats! Loopt jouw verzoek bij een gemeente, provincie of waterschap? Kies dan voor de rechtbank waar die overheid is gevestigd! Wees gerust: als je fout zit, wordt je beroep meestal razendsnel doorgestuurd naar de juiste rechtbank.

Wat moet je allemaal meesturen?

  • Je Woo-verzoek
  • De ontvangstbevestiging. De rechter kan dan bevestigen dat de overheid er echt te lang over heeft gedaan om te beslissen.
  • Je moet jouw ingebrekestelling ook meesturen. Om gelijk te krijgen van de rechter moet je namelijk een correcte ingebrekestelling hebben verstuurd. Als je die duidelijk hebt ingevuld, kan de rechter er bovendien veel informatie uithalen.
  • Je beroepschrift, dat is een kort briefje met daarin jouw verzoek aan de rechter om te bepalen dat de overheid te laat is en:
    • Het aantal weken dat jij redelijk vindt dat de overheid nog nodig heeft voor jouw verzoek. De rechter zal minimaal twee weken geven. Maar de overheid zal soms pleiten om veel meer tijd te krijgen. De rechter zal dat alleen afwijzen als jij daar iets tegenover stelt.
    • Verzoek aan de rechter om een dwangsom op te leggen
    • Verzoek aan de rechter om de overheid te veroordelen in betaling van de griffierechten en proceskosten
  • Optioneel kun je ook nog je mailwisseling met de overheid meesturen. Bijvoorbeeld als daar nadere afspraken over een beslisdatum in staan die de overheid niet is nagekomen.

Wat en hoe beslist de rechter?

Als de rechter jou gelijk geeft, dwingt hij of zij de overheid om alsnog een besluit te nemen op jouw verzoek. Vaak stelt de rechter ook een boete vast voor iedere dag dat de overheid niet luistert naar de uitspraak. Dat noemen we een dwangsom. Die moet de overheidsinstantie aan jou betalen.

De rechter neemt een besluit achter zijn of haar bureau. Je hoeft dus niet naar de rechtbank. De procedure is redelijk eenvoudig en duurt veel korter dan andere rechtszaken. Toch kan het behoorlijk lang duren, omdat de rechtbanken overbelast zijn: reken op minimaal vier tot tien weken, bij sommige rechtbanken zelfs langer. Officieel heb je recht op een uitspraak binnen acht weken.

Wil je ons laten weten of je met dit antwoord geholpen bent?

Hoi Nina,

In aanvulling op het eerdere antwoord: als journalist, wetenschapper of ngo zou je ook kunnen overwegen om bij het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) een klacht in te dienen. Je doet dat als je niet tevreden bent over de afhandeling van je verzoek. ACOI geeft ook advies aan de overheid over de Woo.

Klacht en bemiddeling

Het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) is nieuw. Het is in 2022 opgericht om in de gaten te houden of de Wet open overheid (Woo) werkt zoals bedoeld. ACOI helpt de overheid met het goed uitvoeren van de Woo. Dat doen ze door (gevraagd en ongevraagd) advies te geven aan de overheid. Ook kunnen ze bemiddelen als bepaalde beroepsgroepen klachten hebben over een bestuursorgaan en de uitvoering van de Woo.

Journalisten, wetenschappers of anderen met een ‘beroepsmatig belang’, denk aan NGO’s, kunnen bij het ACOI een klacht indienen. Wanneer iemand uit een van deze groepen een klacht indient, probeert het ACOI eerst te bemiddelen. Een zogenaamde ‘mediator’ (bemiddelaar) neemt dan contact met je op om te vragen wat er aan de hand is en wat je met de bemiddeling zou willen bereiken. Bijvoorbeeld betere communicatie, een snellere beslissing of dat er minder wordt weggelakt.

Daarna gaat de mediator met het bestuursorgaan praten en dan volgt er een bemiddelingsgesprek. Het is belangrijk om steeds helder voor ogen te houden wat je hoopt te bereiken met de bemiddeling. Vertel dit duidelijk aan de mediator.

Adviezen en ‘eindbrieven’

Als de bemiddeling geen resultaat oplevert kun je de bemiddeling staken en het ACOI verzoeken om een advies op te stellen. ACOI beslist zelf of ze dat ook echt doen.[2](javascript:void(0)) Zo’n advies is niet bindend en het zal per zaak verschillen of de overheid dit advies volgt.[3](javascript:void(0))

Een klacht bij het ACOI is op elk moment mogelijk. Als je tijdens de bezwaarfase een klacht indient, is het belangrijk om te weten dat de bezwaarprocedure tijdelijk stil komt te liggen. Je kunt na het advies alsnog bezwaar indienen. Ook als je dat al had gedaan moet het bestuursorgaan alsnog een beslissing op je bezwaar nemen. Dat moet dan binnen twee weken, een kortere dan normaal.

Waakhond van de Woo

Het ACOI mag ook zonder dat iemand een klacht heeft ingediend advies geven over kwesties die te maken hebben met openbaarmaking en informatiehuishouding. En ze moeten geraadpleegd worden als er plannen zijn om de Woo te wijzigen. Adviezen van het ACOI zijn niet bindend, maar – zo is de hoop – wel gezaghebbend. Je zou kunnen zeggen dat ACOI een soort waakhond is die goed moet opletten of de overheid de Woo wel goed uitvoert.

Het ACOI is op het laatste moment in de Woo gekomen, nadat in een eerdere versie een Informatiecommissaris stond. Die is er na onder meer een negatief advies van de Raad van State uitgehaald. Deze Informatiecommissaris had verdergaande bevoegdheden dan ACOI.

Hier kun je je bemiddeling starten: Bemiddelingsverzoek

Als je een goed verhaal hebt waarom het journalistiek relevant is om de informatie op een bepaald moment te ontvangen en waarom jij denkt dat het ook redelijk is dat het ministerie dat binnen die tijd moet kunnen, zullen zij zeker hun best doen om van het ministerie een toezegging voor een concrete datum los te krijgen.

Veel succes!